Çexiyada magistr təhsili almaq – tarixi araşdırmalarla məşğul olmuş, eyni zamanda müasir və innovativ magistr proqramları təklif edən universitetlərdə oxumaq imkanı deməkdir. Bu bloqda siz beynəlxalq tələbə kimi Çexiya universitetlərində magistratura təhsili haqqında ətraflı məlumat əldə edə bilərsiniz. Kurs strukturu, təhsil haqları, maliyyə dəstəyi və viza tələbləri barədə də faydalı tövsiyələr yer alır.
600 illik ali təhsil tarixi və Mərkəzi Avropanın ən qədim və nüfuzlu universitetlərindən bəzilərinə ev sahibliyi edən Çexiya (rəsmi adı ilə Çex Respublikası), magistr dərəcəsi almaq üçün əla seçimdir.
Çexiya universitetlərinin tanınmış məzun və professorları arasında Avropa tarixinin ən əhəmiyyətli və nüfuzlu sənətçiləri və düşüncə adamları var – məsələn, yazıçı Franz Kafka və elmi nəzəriyyələri ilə tanınan Christian Doppler və Albert Einstein.
Çexiyada magistr təhsili bir çox səbəbə görə cəlbedicidir. Budur, bəzi əsas üstünlüklər:
Beynəlxalq yönümlülük – 51,000-dən çox beynəlxalq tələbə hazırda Çexiya universitetlərində təhsil alır və hökumət bu rəqəmi artırmaqda maraqlıdır. Getdikcə daha çox proqram ingilis dilində tədris olunur.
(Demək olar ki) sıfır təhsil haqqı – Dövlət universitetlərindəki proqramlar milliyyətindən asılı olmayaraq bütün tələbələr üçün ödənişsizdir (lakin bəzi ingilisdilli proqramlar üçün cüzi ödənişlər ola bilər).
Yaşayış xərcləri – Çexiya yüksək həyat keyfiyyətini aşağı yaşam xərcləri ilə birləşdirir.
Əlverişli coğrafi mövqe – Almaniya, Polşa, Slovakiya və Avstriya ilə sərhədləri olan Çexiya Avropanın mərkəzində yerləşir və bir çox maraqlı məkanlara yaxınlığı ilə seçilir. Bununla yanaşı, özü də unikal və maraqlı ölkədir.
Çexiyada magistr təhsili – Əsas məlumatlar:
Universitet sayı: 61 Ən qədim universitet: Praqadakı Karl Universiteti (1348) Beynəlxalq tələbə sayı: 52,109 Proqram müddəti: 1-3 il Tipik təhsil haqqı (yerli/EU tələbələri üçün): Yoxdur (bəzən şərtlərə əsasən) Akademik tədris ili: Sentyabr - İyun
Çexiyada universitet təhsili yüksək səviyyəli akademik ənənələrə əsaslanır, eyni zamanda Avropada ali təhsilin inkişafına dair son islahatları da tətbiq edir. Çexiya universitetləri Bolonya prosesi ilə müəyyən olunmuş üçpilləli təhsil sistemindən istifadə edir. Bu sistemdə magistr təhsili bakalavr təhsilindən sonra, doktorantura səviyyəsindən isə əvvəl gəlir.
Bundan əlavə, Avropa Kredit Transfer Sistemi (ECTS) Çexiya universitetlərində geniş şəkildə tətbiq olunur ki, bu da müxtəlif universitetlər arasında tələbə mübadiləsini və kredit tanınmasını asanlaşdırır.
Çexiyada ali təhsil iki əsas tip üzrə verilir:
1.Ənənəvi elmi-tədqiqat və tədris universitetləri (vysoké školy) – bakalavr, magistr və doktorantura səviyyələrində diplom verir. 2. Ali peşə məktəbləri (vyšší odborné školy) – bəzi tədris proqramlarını təklif edirlər.
Magistr tələbəsi kimi siz hər iki tip təhsil müəssisəsində sizi maraqlandıra biləcək proqramlar tapa bilərsiniz. Lakin tədqiqat yönümlü sahələrdə daha çox seçim və təcrübə ənənəvi universitetlərdə mövcuddur.
Çexiyada ali təhsil müəssisələri dövlət və ya özəl ola bilər. Hər iki tip müəssisə Çexiyanın Təhsil, Gənclər və İdman Nazirliyi tərəfindən tənzimlənir. Hazırda ölkədə:
26 dövlət, 2 dövlət (müxtəlif nazirliklərə tabe müdafiə və polis universitetləri), 33 özəl ali təhsil müəssisəsi fəaliyyət göstərir.
Çexiya universitet sisteminin tarixi və nüfuzu qlobal reytinqlərdə də öz əksini tapır. Ölkənin ali təhsil müəssisələri 2023-cü il üzrə əsas beynəlxalq akademik reytinq cədvəllərində yer alıb.
Universitet
THE 2025
QS 2025
ARWU 2024
Praqadakı Karl Universiteti
401–500
=246
301–400
Masaryk Universiteti
601–800
=408
Praqa Kənd Təsərrüfatı Elmləri Universiteti (CULS)
801–1000
711–720
801–900
Palacky Universiteti (Olomouc)
1001–1200
651–660
601–700
Brno Texnologiya Universiteti
611–620
701–800
Çexiyada akademik tədris ili iki hissəyə bölünür. Hər blok tədris semestri, bayram fasiləsi və imtahan dövrünü əhatə edir. Tədris semestrləri sentyabrın sonu / oktyabrın əvvəlində və fevral ayında başlayır. Qışda bir həftəlik, yayda isə iyul və avqust aylarında daha uzun bir tətil olur. Dəqiq tarixlər ali təhsil müəssisəsinə görə dəyişə bilər, lakin bu məlumatları təhsil almağı planlaşdırdığınız universitetin rəsmi saytından əldə edə bilərsiniz.
Çexiyada magistr dərəcəsi üçpilləli (bakalavr-magistr-doktorantura) struktur daxilində tədris olunur. Lakin bəzi fərqliliklər mövcuddur:
Əksər universitetlərdə magistr proqramları ənənəvi üçpilləli sistemə uyğun olaraq bakalavr dərəcəsindən sonra başlayır və 1-3 il (adətən 2 il) davam edir.
Bununla yanaşı, bəzi sahələrdə (məsələn, hüquq, tibb, müəllimlik və s.) "strukturlaşdırılmamış" magistr proqramları təklif olunur. Bu proqramlara bakalavr dərəcəsi olmadan birbaşa qəbul mümkündür və təhsil müddəti adətən 4-6 il arasında dəyişir.
Çox zaman magistr dissertasiyasını müdafiə etmək üçün açıq və şifahi imtahan verilir. Bu imtahan sizi doktorantura səviyyəsinə hazırlaşdırmaq üçün əla fürsət hesab olunur və qorxulu deyil.
Çexiya universitetlərində MBA proqramları da getdikcə daha çox populyarlıq qazanır. Bu sahənin inkişafını dəstəkləmək üçün Çex MBA Məktəbləri Assosiasiyası (CAMBAS) yaradılıb. Çexiyada MBA təhsili haqqında daha ətraflı məlumat üçün FindAnMBA adlı saytımıza baxa bilərsiniz.
Çexiyada getdikcə daha çox proqram ingilis dilində tədris olunsa da, təhsilin əsas hissəsi hələ də çex dilində aparılır. Xaricdə təhsil alarkən çex dilini öyrənmək üçün gözəl səbəblər mövcuddur:
Əlavə dil bacarıqları CV-nizi gücləndirə və daha çox karyera fürsəti yaradacaq.
Ən önəmlisi – ingilis dilində olan proqramlar ödənişli olsa da, çex dilində tədris olunan kurslar bütün tələbələr üçün tamamilə pulsuzdur.
Çexiya qanunvericiliyinə əsasən, dövlət universitetlərində təhsil bütün tələbələr üçün – milliyyətindən asılı olmayaraq – tamamilə pulsuzdur. Lakin xarici dillərdə (o cümlədən ingilis dilində) tədris olunan proqramlar üçün ödəniş tələb oluna bilər. Bu məbləğ proqramdan və universitetdən asılı olaraq ildə təxminən 22,350 avroya qədər çata bilər.
Əlavə olaraq, bəzi qəbul və inzibati rüsumlar da ola bilər. Əgər kursu planlaşdırılandan bir il və ya daha çox gecikmə ilə bitirsəniz, təhsil haqqı ödəməli olacaqsınız (bu hazırda ildə minimum 615 avro təşkil edir).
Özəl universitetlərdə isə normal qaydada təhsil haqqı tətbiq olunur. Qiymətlər ildə 1,595 – 11,965 avro arasında dəyişə bilər. Dövlət universitetlərində ingilis dilində olan proqramların ödənişləri də bənzər aralıqda olur.
Çexiyada təhsil alan beynəlxalq tələbələr üçün geniş təqaüd və maliyyə dəstəyi imkanları mövcuddur:
İkitərəfli Beynəlxalq Müqavilələr üzrə Təqaüdlər – müəyyən ölkələrlə əməkdaşlıq çərçivəsində 2-10 ay müddətinə maliyyə dəstəyi təklif edir.
Hökumət Təqaüdləri – inkişaf etməkdə olan ölkələrin tələbələrinə yönəlib. Təhsil müddətində dəstəklə yanaşı, lazım gələrsə, bir illik hazırlıq çex dili kursunun xərclərini də qarşılayır.
Vişeqrad Fondu Təqaüdləri – Mərkəzi və Şərqi Avropa ölkələrinin vətəndaşları üçün nəzərdə tutulub. 1 və ya 2 semestrlik təhsil müddəti üçün dəstək verir.
Cənubi Moraviya Beynəlxalq Mobillik Mərkəzi – Çexiyanın Cənubi Moraviya bölgəsində texniki və elmi ixtisaslar üzrə təhsil almaq istəyən Aİ üzvü olmayan ölkələrdən olan tələbələrə maliyyə dəstəyi verir.
Erasmus+, CEEPUS və Fulbright kimi beynəlxalq mübadilə proqramları da mövcuddur.
Həmçinin, bəzi universitetlər özləri də beynəlxalq magistr tələbələrinə təqaüdlər və dəstəklər təqdim edir. Hansı dəstəyin mövcud olduğunu və uyğunluq meyarlarını universitetinizlə əlaqə saxlayaraq öyrənə bilərsiniz.
Əksər universitetlərdə ərizə fevral və ya mart aylarında qəbul olunur. İncəsənət sahəsində ixtisaslaşmış ali məktəblərdə bu müddət noyabr ayına qədər erkən başlaya bilər. Ərizənizi birbaşa seçdiyiniz universitetlərə təqdim etməlisiniz. Eyni anda bir neçə universitetə müraciət edə bilərsiniz.
Ənənəvi magistr proqramına qəbul üçün müvafiq sahədə bakalavr diplomu tələb olunur. Strukturlaşdırılmamış proqramlara qəbul üçün orta təhsil, imtahan nəticələri və ixtisas sahələrinə uyğun digər hazırlıq sənədləri tələb oluna bilər. Xarici bakalavr diplomlarının tanınması üçün rəsmi təsdiq prosesi tələb olunur. Lakin Çexiya Bolonya prosesinə qoşulduğuna görə, bu adətən sadə bir prosedurdur. Universitetin beynəlxalq ofisi sizə bu prosesdə kömək edə bilər.
Bəzi universitetlər qəbul imtahanı keçirə bilər, amma bu xarici magistr tələbələri üçün daha az ehtimal olunur.
Çex tələbə vizasının verilməsi təxminən 60 gün çəkə bilər.
Ərizəyə başlamazdan əvvəl universitetə qəbul olunmalısınız.
Viza üçün ilk növbədə öz ölkənizdəki Çexiya səfirliyinə müraciət etməlisiniz.
Viza müraciəti üçün adətən bu sənədlər tələb olunur:
Etibarlı pasport və pasport şəkilləri Universitetdən qəbul məktubu Maddi vəziyyətinizin sübutu Çexiyada yaşayış yerinizin təsdiqi Sığorta sənədi Məhkumluğun olmaması haqqında arayış (çex dilinə tərcümə olunmalıdır)
Çexiyaya gəldikdən 3 gün sonra Xarici Polis İdarəsində qeydiyyatdan keçməlisiniz.
Çexiyanın ali təhsil sistemi Bolonya prosesinə uyğun olaraq fəaliyyət göstərdiyi və ECTS kredit sistemindən istifadə etdiyi üçün burada aldığınız magistr diplomu beynəlxalq səviyyədə tanınacaqdır. Avropanın mərkəzində yaşamaq təcrübəsi isə gələcəkdə qitədə başqa ölkələrdə işləmək və ya təhsil almaq şanslarınızı artıracaq.
Magistr təhsili müddətində siz:
İxtisas üzrə dərin bilik qazanacaq, Müstəqil tədqiqat aparmağı öyrənəcək, Elmi təqdimat və imtahanlarda iştirak edəcəksiniz.
Bütün bunları xarici ölkədə yaşayıb təhsil alaraq etdiyiniz üçün, həm adaptasiya qabiliyyətiniz artacaq, həm də dil və şəxsi bacarıqlarınız inkişaf edəcək. Hətta çex dilini öyrənmək fürsəti ilə daha da çox beynəlxalq karyera fürsətlərinə sahib ola bilərsiniz.
